امتت مجله امتت – اقتصاد – ساختمان
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
نقش شهرداریها در نظارت بر ساختمانسازی
شهرداریها به عنوان مراجع اصلی مدیریت شهری، نقشی حیاتی در کنترل کیفیت، ایمنی و توسعه موزون کالبدی شهرها بر عهده دارند. نظارت شهرداری تنها به مراحل ساخت محدود نمیشود، بلکه از زمان تصمیمگیری برای احداث بنا تا پایان عمر مفید ساختمان و حتی تخریب آن را در بر میگیرد. این نظارت با هدف انطباق پروژهها با طرحهای جامع و تفصیلی شهر انجام میشود.
در ادامه، ابعاد مختلف این نظارت و فرآیندهای قانونی آن را بررسی میکنیم.
۱. صدور پروانه ساخت و انطباق با طرحهای بالادستی
اولین گام نظارتی شهرداری، بررسی صلاحیت ملک برای ساختوساز بر اساس اسناد توسعه شهری است.
کنترل کاربری و تراکم
شهرداری موظف است اطمینان حاصل کند که بنای درخواستی با کاربری زمین (مسکونی، تجاری، اداری و غیره) همخوانی دارد. همچنین تعیین میزان سطح اشغال و تراکم مجاز بر عهده این نهاد است تا از تراکم بیش از حد جمعیت و فشار بر زیرساختهای شهری جلوگیری شود.
تایید نقشههای معماری و شهرسازی
پیش از صدور پروانه، نقشههای معماری از نظر ضوابط سیما و منظر شهری، رعایت عقبنشینیها (اصلاحی) و تأمین پارکینگ مورد بررسی دقیق قرار میگیرند. این کار مانع از آشفتگی بصری در محلات میشود.
۲. نظارت بر فرآیند اجرا و مسئولیت مهندسین ناظر
اگرچه نظارت مستمر و فنی بر عهده مهندسین ناظر (عضو سازمان نظام مهندسی) است، اما شهرداری به عنوان نهاد حاکمیتی بر عملکرد آنها و پیشرفت پروژه نظارت عالیه دارد.
گزارشهای مرحلهای ناظران
مهندسین ناظر موظفند در مراحل کلیدی (گودبرداری، فونداسیون، اسکلت، سفتکاری و نازککاری) گزارشهای خود را به شهرداری ارائه دهند. در صورت وجود تخلف، شهرداری ابزار قانونی لازم برای توقف عملیات ساختمانی را در اختیار دارد.
پلیس ساختمان و گشتهای نظارتی
واحد اجراییات یا پلیس ساختمان شهرداری وظیفه دارد به صورت میدانی از پروژهها بازدید کرده و با ساختوسازهای بدون مجوز یا خارج از مفاد پروانه برخورد کند. این نظارت شامل کنترل سد معبر ناشی از مصالح ساختمانی و رعایت ایمنی حصارکشی کارگاه نیز میشود.
۳. برخورد با تخلفات و کمیسیون ماده ۱۰۰
هرگونه انحراف از نقشههای مصوب یا نقض قوانین شهرسازی، پرونده را به سمت کمیسیون ماده ۱۰۰ سوق میدهد.
-
قلع بنا (تخریب): در مواردی که اصول سهگانه (فنی، بهداشتی و شهرسازی) رعایت نشده باشد، شهرداری حکم تخریب را از کمیسیون پیگیری میکند.
-
جریمه مالی: در صورتی که تخلف از نظر ایمنی و شهرسازی خلل جدی ایجاد نکند، ممکن است به جریمه نقدی منجر شود.
۴. صدور گواهی پایان کار و تفکیک
در مرحله نهایی، شهرداری نقش فیلتر نهایی کیفیت را ایفا میکند.
| مرحله نظارت | هدف اصلی | نتیجه قانونی |
| بازدید نهایی | انطباق کامل بنای ساخته شده با پروانه | صدور گواهی پایان کار |
| استعلام از آتشنشانی | اطمینان از ایمنی حریق و پلههای فرار | تاییدیه ایمنی برای بهرهبرداری |
| تاییدیه استاندارد آسانسور | سلامت فنی تجهیزات بالابر | اجازه استفاده عمومی |
| تطبیق پارکینگ | جلوگیری از تضییع حقوق ساکنان و شهر | صدور صورتجلسه تفکیکی |
بدون نظارت دقیق شهرداری، شهرها به مجموعهای از سازههای ناایمن و فاقد خدمات تبدیل میشوند. این نظارت ضامن حفظ «حقوق شهروندی» و پایداری بلندمدت فضای شهری است.
آینده صنعت ساختمان: بررسی فناوریهای نوین و تحولات آتی
آینده مصالح ساختمانی در ایران: تحولات و چالشها
