امتت مجله امتت – اقتصاد – ساختمان
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
مسکن ارزانقیمت: چالشها و راهکارها
تامین مسکن ارزانقیمت یکی از پیچیدهترین چالشهای اقتصادی و اجتماعی در کلانشهرهای امروزی است. مسکن ارزان به معنای واحدهایی است که هزینه تملک یا اجاره آنها از ۳۰ درصد درآمد ناخالص یک خانوار با درآمد متوسط یا پایین تجاوز نکند. با افزایش قیمت زمین و مصالح، فاصله میان توان خرید مردم و قیمت بازار روزبهروز بیشتر میشود، که این امر نیازمند بازنگری در سیاستهای حمایتی و روشهای ساختوساز است.
در این مقاله، به بررسی موانع اصلی و راهکارهای نوین برای حل بحران مسکن میپردازیم.
چالشهای کلیدی در تامین مسکن ارزانقیمت
چندین عامل زنجیرهوار باعث افزایش قیمت تمامشده مسکن میشوند که کنترل آنها فراتر از توان بخش خصوصی به تنهایی است.
قیمت بالای زمین و محدودیتهای کاربری
در شهرهای بزرگ، قیمت زمین گاهی تا ۶۰ درصد هزینه نهایی مسکن را به خود اختصاص میدهد. کمبود زمینهای شهری با کاربری مسکونی و تمرکز امکانات در مراکز شهرها، باعث ایجاد حباب قیمتی در این مناطق شده است. همچنین، قوانین سختگیرانه منطقهبندی (Zoning) مانع از افزایش تراکم در نقاط مورد نیاز میشود.
افزایش هزینههای تولید و تورم ساختاری
تورم در بخش مصالح ساختمانی (مانند فولاد و سیمان) و افزایش دستمزدهای نیروی کار، حاشیه سود سازندگان را در پروژههای ارزانقیمت به حداقل میرساند. علاوه بر این، فرآیندهای طولانی اداری برای کسب مجوزهای ساخت و بروکراسیهای بانکی، هزینههای بالاسری پروژه را به شدت افزایش میدهند.
راهکارهای نوین در حوزه ساختوساز و تکنولوژی
کاهش قیمت مسکن بدون کاهش کیفیت، تنها از طریق نوآوری در روشهای ساخت میسر است.
صنعتیسازی و قطعات پیشساخته (Prefabrication)
استفاده از سیستمهای پیشساخته بتنی یا فولادی به جای روشهای سنتی، زمان ساخت را تا ۵۰ درصد کاهش میدهد. با انتقال فرآیند ساخت به کارخانه، ضایعات مصالح به حداقل رسیده و کنترل کیفیت افزایش مییابد. تولید انبوه قطعات مشابه، قیمت تمامشده هر واحد را به شکل چشمگیری پایین میآورد.
استفاده از مصالح جایگزین و ارزانقیمت
تحقیقات بر روی بتنهای سبک، بلوکهای ساخته شده از ضایعات بازیافتی و حتی سازههای چوبی مهندسی شده، نشان میدهد که میتوان با مصالحی ارزانتر، سازههایی مقاوم و پایدار ساخت. این مصالح علاوه بر قیمت کمتر، عایقبندی حرارتی بهتری نیز دارند که هزینههای آتی خانوار را کاهش میدهد.
سیاستگذاریهای دولتی و مدلهای اقتصادی
بدون مداخلات هوشمندانه دولت و شهرداریها، بازار به تنهایی قادر به حل مشکل مسکن اقشار کمدرآمد نخواهد بود.
اعطای زمینهای دولتی و اجاره ۹۹ ساله
یکی از موفقترین راهکارها، تفکیک «مالکیت زمین» از «مالکیت بنا» است. دولت با واگذاری زمینهای ملی به صورت اجاره طولانیمدت (مانند مدل مسکن مهر در ایران یا مدلهای موفق در سنگاپور)، هزینه اولیه خرید زمین را از دوش متقاضی برمیدارد.
مشوقهای مالیاتی و تراکم تشویقی برای سازندگان
شهرداریها میتوانند در ازای اختصاص درصدی از واحدهای یک پروژه بزرگ به مسکن ارزانقیمت، به سازندگان اجازه دهند تراکم بیشتری بسازند یا آنها را از پرداخت بخشی از عوارض معاف کنند. این رویکرد باعث ایجاد محلههایی با سطوح درآمدی مختلف و جلوگیری از شکلگیری گتوهای فقر میشود.
حل بحران مسکن نیازمند ترکیبی از «تکنولوژیهای نوین ساخت»، «اصلاح قوانین شهری» و «مدلهای مالی خلاقانه» است. هدف نهایی باید ایجاد مسکنی باشد که نه تنها ارزان، بلکه دارای استانداردهای لازم برای یک زندگی باکرامت باشد.
مدیریت پروژههای ساختمانی: چالشها و راهکارها
مصالح ساختمانی نوین: بررسی ویژگیها و کاربردها
آینده مصالح ساختمانی در ایران: تحولات و چالشها
