امتت مجله امتت – اقتصاد – ساختمان
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
بررسی سیستمهای فاضلاب ساختمانها و مشکلات رایج
سیستم فاضلاب یکی از حیاتیترین بخشهای تأسیسات مکانیکی در هر ساختمان است که وظیفه جمعآوری و دفع بهداشتی پسابها را بر عهده دارد. عملکرد صحیح این سیستم نه تنها به بهداشت ساکنان مربوط میشود، بلکه از آسیبهای ساختاری ناشی از نشت و نفوذ رطوبت به پی و ستونها نیز جلوگیری میکند. طراحی نادرست یا عدم نگهداری صحیح میتواند منجر به هزینههای سنگین تعمیرات و مشکلات زیستمحیطی شود.
در این مقاله به بررسی اجزای این سیستم و چالشهای متداول آن میپردازیم.
اجزای اصلی سیستم فاضلاب و ونتیلاسیون
یک سیستم فاضلاب کارآمد از چندین بخش تشکیل شده است که هر کدام نقش خاصی در تخلیه روان پسابها دارند.
لولههای جمعآوری و سیفونها
سیفونها (Traps) قطعاتی به شکل U یا S هستند که همیشه مقداری آب در خود نگه میدارند. این آب به عنوان یک سد فیزیکی عمل کرده و مانع از ورود گازهای سمی و بوهای نامطبوع چاه به داخل فضای ساختمان میشود. اگر سیفون به درستی عمل نکند، سلامت ساکنان به دلیل استنشاق گاز فاضلاب به خطر میافتد.
سیستم هواکش (Ventilation System)
بسیاری تصور میکنند لولههای فاضلاب فقط برای انتقال آب هستند، اما وجود هوا در این سیستم حیاتی است. لولههای ونتیلاسیون فشار هوای داخل لولهها را متعادل میکنند. بدون هواکش، هنگام تخلیه ناگهانی آب (مثلاً فلاشتانک)، فشار منفی ایجاد شده باعث مکش آب داخل سیفونها (Siphonage) شده و مسیر ورود بو باز میشود.
مشکلات رایج در سیستمهای فاضلاب ساختمانی
بسیاری از خرابیهای سیستم فاضلاب ناشی از خطاهای اجرایی یا استفاده نادرست توسط کاربران است.
انسداد و گرفتگی لولهها
گرفتگی معمولاً به دلیل تجمع چربیها، مو، مواد زائد غیرقابل تجزیه و یا رسوب املاح آب رخ میدهد. در لولههای قدیمی، خوردگی سطوح داخلی باعث زبر شدن لوله شده که خود عامل تسریع تجمع پسماندهاست. استفاده از شیب نامناسب (کمتر یا بیشتر از حد استاندارد) نیز باعث میشود که مایعات تخلیه شوند اما مواد جامد در لوله باقی بمانند.
نشت در اتصالات و پوشفیتها
در سیستمهای مدرن از لولههای «پوشفیت» استفاده میشود که با واشر آببندی میشوند. نشست ساختمان یا لرزشهای مکرر میتواند باعث جدا شدن این اتصالات یا خشک شدن واشرها شود. نشت فاضلاب در سقفهای کاذب یا داخل داکتها معمولاً با لکههای زرد و بوی نامطبوع همراه است که باید بلافاصله ترمیم شود تا به میلگردهای سازه آسیب نرسد.
راهکارهای پیشگیرانه و نگهداری اصولی
پیشگیری همواره ارزانتر از تخریب و تعویض لولهکشی است.
استفاده از دریچههای بازدید (Cleanouts)
در هر تغییر مسیر لولهکشی (زانوها) و در فواصل معین، تعبیه دریچه بازدید الزامی است. این دریچهها به سرویسکاران اجازه میدهند بدون نیاز به تخریب، با استفاده از فنرهای برقی یا دستگاههای واترجت، مسیر لولهها را پاکسازی کنند.
انتخاب متریال مناسب (PVC در مقابل پلیاتیلن)
انتخاب نوع لوله باید بر اساس دمای پساب و فشار وارده باشد. برای مثال، لولههای PVC در برابر مواد شیمیایی مقاوم هستند اما در برابر دمای بسیار بالای آب خروجی از ماشینهای ظرفشویی ممکن است تغییر شکل دهند. لولههای پلیاتیلن و پوشفیتهای بیصدا (Silent) گزینههای بهتری برای ساختمانهای بلندمرتبه محسوب میشوند تا صدای ناشی از حرکت فاضلاب در طبقات شنیده نشود.
طراحی مهندسی سیستم فاضلاب بر اساس مبحث شانزدهم مقررات ملی ساختمان، ضامن آسایش و سلامت طولانیمدت ساکنان است. نادیده گرفتن استانداردهایی مثل شیب ۱ تا ۲ درصد و یا حذف سیستم هواکش، از بزرگترین اشتباهات در پروژههای ساختمانی است.
چگونه میتوان از فناوریهای نوین برای بهبود کیفیت زندگی شهروندان استفاده کرد؟
نقش ساختمان در توسعه پایدار شهری
