امتت مجله امتت – اقتصاد – ساختمان
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
ایمنی در صنعت ساختمان: استانداردها و مقررات
ایمنی در صنعت ساختمان یکی از حیاتیترین بخشهای مدیریت کارگاه است. با توجه به اینکه پروژههای ساختمانی ذاتا با خطراتی نظیر کار در ارتفاع، ماشینآلات سنگین و بارهای معلق همراه هستند، عدم رعایت استانداردها میتواند منجر به خسارات جبرانناپذیر جانی و مالی شود. در ایران، مرجع اصلی این الزامات، مبحث دوازدهم مقررات ملی ساختمان است که تمامی اصول ایمنی و حفاظت کار در حین اجرا را تبیین میکند.
در ادامه، به بررسی استانداردهای کلیدی و تجهیزات ضروری برای تامین امنیت در کارگاههای ساختمانی میپردازیم.
الزامات ایمنی فردی (PPE)
هر فردی که وارد کارگاه ساختمانی میشود، فارغ از سمت یا وظیفه، موظف به استفاده از تجهیزات حفاظت فردی ($Personal\ Protective\ Equipment$) است.
تجهیزات ضروری برای هر کارگر
-
کلاه ایمنی: برای محافظت در برابر سقوط اشیاء و ضربات ناگهانی. رنگ کلاه معمولاً نشاندهنده مسئولیت فرد (مثلاً سفید برای مهندسان و زرد برای کارگران) است.
-
کفش ایمنی: مجهز به پنجه فولادی برای جلوگیری از آسیب دیدن پا در اثر سقوط اجسام سنگین یا برخورد با اشیاء تیز.
-
دستکش و لباس کار: متناسب با نوع فعالیت (جوشکاری، کار با مواد شیمیایی یا برقکاری).
-
کمربند ایمنی و هارنس: حیاتیترین ابزار برای کسانی که در ارتفاع بیش از ۲ متر کار میکنند.
ایمنی در کار در ارتفاع و داربستبندی
بیشترین آمار حوادث ساختمانی مربوط به سقوط از ارتفاع است. رعایت استانداردهای مهندسی در این بخش غیرقابل چشمپوشی است.
استانداردهای داربستبندی
داربستها باید توسط افراد ذیصلاح نصب شده و دارای «تگ ایمنی» (سبز برای تایید و قرمز برای ممنوعیت استفاده) باشند. وجود نردههای حفاظتی ($Guardrails$) در لبههای باز، استفاده از تختههای استاندارد و بدون ترک، و مهار کردن داربست به بدنه ساختمان از الزامات اصلی است.
حفاظها و توریهای ایمنی
در ساختمانهای بلندمرتبه، نصب توریهای جمعآوری سقوط ($Safety\ Nets$) در طبقات زیرین محل کار، ریسک آسیب در صورت سقوط افراد یا ابزارآلات را به شدت کاهش میدهد.
ایمنی تجهیزات و ماشینآلات (تاورکرین و بالابرها)
ماشینآلات سنگین در صورت عدم بازرسی دورهای، به بمبهای ساعتی در کارگاه تبدیل میشوند.
الزامات کار با تاورکرین (جرثقیل برجی)
-
گواهینامه سلامت ($Third\ Party\ Inspection$): هر دستگاه باید به صورت دورهای توسط شرکتهای بازرسی تایید شود.
-
محدوده عملیاتی: بارهای معلق نباید از روی سر کارگران یا مجاور خیابانهای عمومی عبور کنند.
-
سیستمهای هشداردهنده: دستگاه باید مجهز به قطعکنهای خودکار برای جلوگیری از اضافه بار ($Overload$) باشد.
نظارت و آموزش: کلید پیشگیری
صرف وجود تجهیزات کافی نیست؛ فرهنگ ایمنی باید در کارگاه نهادینه شود.
| اقدام حفاظتی | شرح فعالیت | هدف |
| جلسات TBM | آموزشهای کوتاه ۱۰ دقیقهای قبل از شروع کار روزانه | یادآوری خطرات خاصِ فعالیتهای همان روز |
| افسر ایمنی (HSE) | حضور مداوم ناظر ایمنی در محل کارگاه | شناسایی و اصلاح فوری رفتارهای پرخطر |
| علائم هشداردهنده | نصب تابلوهای شبرنگ و علائم ایمنی | آگاهسازی افراد از مناطق پرخطر و ممنوعه |
رعایت استانداردهای ایمنی نه تنها یک وظیفه اخلاقی، بلکه یک الزام قانونی است که از توقف پروژهها و درگیریهای حقوقی پیچیده جلوگیری میکند. ایمنی در کارگاه به معنای «اول ایمنی، بعد کار» است.
آینده صنعت ساختمان: بررسی فناوریهای نوین و تحولات آتی
آینده مصالح ساختمانی در ایران: تحولات و چالشها
