امتت مجله امتت – اقتصاد – ساختمان
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
بررسی سیستمهای تهویه مطبوع و تأثیر آن بر کیفیت هوای داخلی
سیستمهای تهویه مطبوع (HVAC) فراتر از تنظیم ساده دمای محیط، مسئولیت حیاتی کنترل کیفیت هوای داخلی (IAQ) را بر عهده دارند. با توجه به اینکه انسانها بخش عمدهای از وقت خود را در محیطهای بسته سپری میکنند، عملکرد صحیح این سیستمها مستقیماً بر سلامت تنفسی، تمرکز و رفاه عمومی ساکنان تأثیر میگذارد. یک سیستم کارآمد باید بتواند توازنی میان دما، رطوبت و ورود هوای تازه برقرار کند.
در این مقاله به بررسی اجزای تأثیرگذار تهویه مطبوع بر سلامت هوای ساختمان میپردازیم.
نقش فیلتراسیون در حذف آلایندهها
اولین خط دفاعی هر سیستم تهویه مطبوع در برابر ذرات معلق، سیستم فیلتراسیون آن است.
انواع فیلترها و کارایی آنها
فیلترها از مدلهای ساده توری تا فیلترهای پیشرفته HEPA متغیر هستند. فیلترهای هپا میتوانند تا $99.97\%$ از ذرات با اندازه $0.3$ میکرون را جذب کنند. در ساختمانهای مدرن، استفاده از فیلترهای کربن اکتیو برای جذب بو و گازهای شیمیایی (VOCs) ناشی از رنگ و چسبهای ساختمانی نیز رایج شده است. عدم تعویض به موقع فیلترها نه تنها باعث کاهش فشار هوا میشود، بلکه خود میتواند به منبع انتشار آلودگی تبدیل گردد.
فیلتراسیون فرابنفش (UVGI)
استفاده از لامپهای UV در مسیر جریان هوا یا روی کویلهای سرمایشی، روشی نوین برای نابودی میکروارگانیسمها است. این اشعه با تخریب ساختار DNA باکتریها، ویروسها و قارچها، از انتشار بیماریهای واگیردار در فضای ساختمان جلوگیری میکند.
اهمیت تهویه (Ventilation) و نرخ تعویض هوا
تامین هوای تازه برای رقیق کردن آلایندههای داخلی مانند دیاکسید کربن ($CO_2$) از وظایف اصلی سیستمهای تهویه است.
تهویه مکانیکی بازیاب انرژی (ERV)
در ساختمانهای با عایقبندی بالا، خروج هوای کثیف و ورود هوای تازه میتواند باعث اتلاف انرژی شود. سیستمهای ERV با استفاده از یک مبدل حرارتی، انرژی گرمایی (یا سرمایی) هوای خروجی را به هوای ورودی منتقل میکنند. این کار اجازه میدهد بدون هدررفت انرژی، نرخ تعویض هوا (ACH) در سطح استانداردی باقی بماند تا ساکنان دچار «سندرم ساختمان بیمار» نشوند.
کنترل رطوبت و جلوگیری از رشد کپک
رطوبت ایدهآل برای محیطهای داخلی بین $30\%$ تا $50\%$ است. رطوبت بسیار بالا باعث رشد قارچ و کپک در کانالهای تهویه و گوشه دیوارها میشود که از عوامل اصلی آلرژی هستند. از سوی دیگر، هوای بیش از حد خشک باعث خشکی پوست و تحریک مجاری تنفسی میگردد. سیستمهای تهویه مطبوع مدرن با استفاده از سنسورهای رطوبتسنج، این پارامتر را در محدوده ایمن نگه میدارند.
چالشهای کانالکشی و آلودگیهای ثانویه
طراحی و نگهداری شبکه توزیع هوا به اندازه خود دستگاه تهویه اهمیت دارد.
تجمع گرد و غبار و رطوبت در کانالها
کانالهای انتقال هوا به دلیل تاریک بودن و گاهی وجود رطوبت ناشی از میعان، محیطی مستعد برای تجمع گرد و غبار و رشد باکتریها هستند. نشت در کانالها نیز میتواند باعث ورود هوای آلوده فضاهای سقف کاذب یا موتورخانه به داخل اتاقها شود. بازرسی دورهای و تمیزکاری مکانیکی کانالها برای حفظ کیفیت هوا ضروری است.
جانمایی صحیح دریچههای مکش و دهش
در مدیریت جریان هوا، باید از ایجاد «نقاط مرده» (مناطقی که هوا در آنها راکد میماند) جلوگیری کرد. جانمایی هوشمندانه دریچهها تضمین میکند که هوای تازه به تمام نقاط اتاق رسیده و هوای آلوده به سرعت تخلیه شود.
کیفیت هوای داخلی حاصل تعامل دقیق بین فیلتراسیون، کنترل رطوبت و تامین مستمر هوای تازه است. سرمایهگذاری بر روی سیستمهای تهویه هوشمند، در واقع سرمایهگذاری بر روی سلامت و بهرهوری نیروی انسانی ساکن در ساختمان است.
چگونه میتوان از فناوریهای نوین برای بهبود کیفیت زندگی شهروندان استفاده کرد؟
نقش ساختمان در توسعه پایدار شهری
